IŞIĞIN KIRILMASI
Bir ışık kaynağından çıkan ışık ışınları önlerine çıkan bir engelle karşılaştıklarında engelin durumuna göre; yansıyabilir, soğrulabilir veya engelden geçebilir.
- Saydam bir ortamdan başka saydam bir ortama gelen ışık ışınlarının bir kısmı yansırken bir kısmı doğrultu değiştirerek diğer ortama geçer. Işığın bu şekilde bir saydam ortamdan başka saydam ortama geçerken doğrultu değiştirmesine IŞIĞIN KIRILMASI denir.
Işık kırılmasında bazı kavramları aşağıdaki şekil üzerinde inceleyelim
Normal: Saydam ortamlara dik olarak çizilen çizgiye denir.
Gelen ışın : Işık kaynağından çıkarak ortam değiştirmeye gelen ışındır.
Gelme açısı : Gelen ışının normalle yaptığı açıdır.
Kırılan ışın: Doğrultu değiştirip diğer ortama geçen ışındır.
Kırılma açısı: Kırılan ışının normalle yaptığı açıdır.
Çok kullanılan saydam ortamlarda ışık hızı ve ortamların yoğunlukları aşağıdaki tablodaki gibidir.
Işık hızı ortamların yoğunluğuna göre değişmektedir. Ortam yoğunluğu arttıkça ışık hızı azalmaktadır. Işık yoğun ortamda yavaş, az yoğun ortamda hızlı ilerlemektedir. Ortam yoğunlukları farklı olduğundan ışık ışınları ortam değiştirirken kırılmaya uğramaktadır ve hızları değişmektedir.
NOT : Işığın boşlukta yayılma hızı yaklaşık 300 milyon m/s’dir. Bu hızla yol alan ışık, Güneş’ten Dünya’ya ulaşmak için milyonlarca kilometrelik yolu yaklaşık 8 dakikada alabilmektedir.
Işık ışınları çok yoğun bir ortamdan az yoğun bir ortama geçerken normale yaklaşarak kırılır. Yani gelme açısı ,kırılma açısından büyük olur. Işığın hızı azalmış olur.
C ortamı yoğun, D ortamı az yoğun ortamdır.
Işık ışınları az yoğun ortamdan çok yoğun ortama geçerken normale yaklaşarak kırılır. Yani kırılma açısı gelme açısından büyük olur. Işığın hızı artmış olur.
A ortamı az yoğun, B ortamı çok yoğun ortamdır.
Işığın gelme açısı 0° olduğunda ışık doğrultu değiştirmeden diğer ortama geçer. Ancak ışığın hızı, ortam yoğunluğuna göre azalır ya da artar. Ortam fark etmeksizin ışık ışını kırılmadan yoluna devam eder.
NOT: Çok yoğun ortamdan az yoğun ortama gelen ışık ışını bazen diğer ortama geçemez. Bu durumda yüzeye paralel olarak kırılabilir. Işığın kırılma açısı 90° olduğu andaki gelme açısına sınır açısı denir.
MERCEKLER